Enschede Textielstad

Ma 15-05-2023

ENSCHEDE - Onlangs was de documentaire ‘Twente op film’ te zien.

Reden voor mij om iets te schrijven over Enschede. Toen ik geschiedenis studeerde stond ik voor de keuze: een paper over de zoutindustrie in Hengelo (O) of de textielindustrie in Enschede. Ik woonde toen in Hengelo (O). Het werd de textielindustrie. Mijn aandacht ging vooral uit naar de sociale misstanden, het verlies van zelfstandigheid van de arbeiders en de grote impact die textielfabrikanten hadden om het aanzien van Enschede.

Toen ik in Hengelo (O) woonde, in de jaren 1980 hoorde ik links en rechts dat Hengelo (O) is meer metaalnijverheid (geen zoutindustrie) en meer op stand. Enschede is meer textielnijverheid en armoede. Wie goed kijkt ziet nog sporen uit het verleden in Enschede.

Enschede kent een bewogen textielgeschiedenis. Afgelopen voorjaar logeerde ik in Oldenzaal met mijn vriendin en maakten een stadswandeling in Enschede. Wat een mooie, levendige stad. De stad is enorme veranderd. Zo is het stationsgebied volledig op de schop gegaan. Het oude stationsgebouw is dan nog wel herkenbaar, maar rondom is erg veel hoogbouw gebouwd. Wie goed kijkt ziet nog de sporen van het roemrijke textielverleden. Zo is een deel van het voormalige Van Heek complex omgevormd tot appartementen. Een goede keuze, want door herbestemming blijven historische monumenten behouden.

Ook de donkere bakstenen gebouwen dateren uit die periode. In het voormalige Jannink complex zit helaas geen textielmuseum meer. Ik herinner me nog de oude spin- en weeftoestellen. Nu heeft Enschede een modern museum: De Museumfabriek. Het is nu meer een familie- en beleefmuseum geworden. Er is weinig meer te zien van het textielverleden.

Gelukkig worden er ook initiatieven genomen om de oude textielstad in ere te herstellen. Zo tracht Annemieke Koster (Oprichter Enschede Textielstad) de textiel van Enschede tot leven te wekken, een stad die tot de jaren 1970 een centrum was van de Europese  textiel. Zo zijn er meer mensen en organisaties in Enschede die zich richten op onderzoek naar het textielverleden van Enschede, zoals het Archief Twentse Textielfamilies op het Landgoed Zonnebeek: met archieven van ondermeer Van Heek en Blijdenstein, familienamen die nauw verbonden zijn met Twente en haar textielgeschiedenis.

Hoewel Enschede zich sterk ontwikkeld en er meer is dan textiel, blijft haar geschiedenis nauw verbonden met de haat liefde verhouding met het textielverleden en het is daarom ook belangrijk om attributen, verhalen, archiefmateriaal en gebouwen die hier aan herinneren te behouden voor het nageslacht. Want wat eenmaal verloren gaat, keer niet meer terug.
  Men zal dan ontdekken dat het leven van de textielfabrikanten en hun familie gevarieerder is dan men denkt.

 Mijn naam is Ronald Wilfred Jansen en ik heb meerdere artikelen/boeken gepubliceerd over de Twentse textielindustrie in het algemeen en die van de familie Blijdenstein in het bijzonder. Recentelijk heb ik een vuistdikke boek over de geschiedenis van de fotografie in Enschede gepubliceerd, getiteld “Fotografie in Enschede 1840-1910” ( ISBN 9789490482459).

Tijdens mijn onderzoek in het gemeentearchief van Enschede  bleek dat sommige textielfabrikanten en hun familieleden graag familiefoto’s maakten. Ik zou iedereen aanmoedigen eens in de archieven te duiken van de geschiedenis van Enschede en zelf eens een wandeling te maken (met gids) om de stille getuigen van Enschede te beleven.

Foto: Spinnerij Bamshoeve omstreeks 1965 Collectie gemeentearchief Enschede

Zie ook www.twente-magazine.nl via www.issuu.com/twentejournaal/docs

www.enschedejournaal.nl

#textiel #historie #boek #geschiedenis #stadswandeling #herstel #woningbouw #textielverleden #textielindustrie #enschede #twente